Zegarek automatyczny – kompendium wiedzy

Jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę ze światem zegarków, możesz być zaskoczony, że nie każdy czasomierz działa dzięki małej srebrnej baterii elektrycznej zlokalizowanej we wnętrzu koperty. W zegarmistrzostwie wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje mechanizmów: kwarcowe oraz mechaniczne wyposażone w manualny bądź automatyczny naciąg.

O ile te pierwsze potrzebują zewnętrznego źródła energii do pracy, tak te drugie czerpią energię ze sprężyny napędowej umieszczonej w bębnie. W artykule przytoczymy wszystkie najważniejsze informacje na temat zegarków automatycznych — w tym miejscu należy zaznaczyć, że jest to nazwa potoczna, odnosząca się do czasomierzy mechanicznych wyposażonych w moduł automatycznego naciągu.

Jak działa zegarek automatyczny?

Zanim jednak przejdziemy do sedna sprawy, czyli jak działa zegarek automatyczny, należy wyjaśnić, jaka jest fundamentalna różnica pomiędzy manualnym a automatycznym naciągiem w tradycyjnym mechanicznym werku. W pierwszym przypadku naciąganie sprężyny napędowej realizowane jest poprzez ręczne kręcenie koronką do momentu poczucia oporu. W przypadku automatycznego naciągu wbudowany wahnik obraca się przy każdym ruchu nadgarstka, nieustannie nakręcając sprężynę napędową w zegarku.

Ogólna zasada działania zegarka mechanicznego opiera się na magazynowaniu energii w napędzie, która zamieniana jest następnie na ruch obrotowy i poprzez przekładnie, a także wychwyt przekazywana jest do regulatora chodu. W wypadku zegarków automatycznych czerpiących energię z przypadkowych ruchów ręki stosuje się wahnik (rotor), który za pośrednictwem kół sprzęgłowych nakręca sprężynę w bębnie, zapewniając nieprzerwaną pracę zegarka przez określoną ilość godzin. W zależności od rodzaju mechanizmu osiąga się różną rezerwę chodu - czyli zapas energii niezbędny do prawidłowego funkcjonowania zegarka po ściągnięciu go z nadgarstka.

Kto wymyślił automatyczny naciąg w zegarku?

Pierwszy moduł automatycznego naciągu wymyślił w 1777 roku Abraham-Louis Perrelet, uzdolniony szwajcarski zegarmistrz, który po latach nieudanych eksperymentów wcielił w życie skuteczny system kumulowania energii w bębnie sprężyny za pomocą metalowego wahnika. Niestety zastosowanie go w zegarkach kieszonkowych nie do końca się sprawdziło, dlatego o automatycznym naciągu na długi czas zapomniano.

Dopiero w 1924 roku za sprawą brytyjskiego zegarmistrza Johna Harwooda wymyślono na nowo i opatentowano pierwszy automatyczny zegarek, tym razem naręczny.

Po czym poznać, że zegarek jest automatyczny?

Rozpoznanie zegarka automatycznego nie należy do najtrudniejszych czynności, pod warunkiem, że wiesz, na jakie detale zwrócić uwagę. Oto kilka podstawowych cech charakterystycznych dla zegarków z automatycznym naciągiem:

• Pierwszą elementarną cechą jest płynny ruch wskazówki sekundnika. Oczywiście dotyczy to zarówno zegarków automatycznych, jak i mechanicznych z manualnym naciągiem. W zegarkach kwarcowych owa wskazówka przeskakuje co sekundę.
• Następnie należy zwrócić uwagę na tarczę czasomierza. Większość zegarków automatycznych posiada napis na tarczy „Automatic”. Istnieją również inne określenia takie jak np. „Self-widing” czy „Automatic Movement”.
• Warto również obrócić zegarek na drugą stronę. Zegarki automatyczne nierzadko posiadają transparentny dekiel, przez który doskonale widoczny jest mechanizm wraz z obracającym się wahnikiem. Dla upewnienia można poruszać zegarkiem, wtedy z całą pewnością zauważysz poruszający się rotor, który kumuluje energię w bębnie sprężyny.
• Nie można także zapomnieć o wadze zegarka, te z automatycznym mechanizmem są znacznie cięższe, niż ich kwarcowe wersje.

Mechanizm manufakturowy czy „in-house” – o co w tym chodzi?

Tematyka mechanizmów manufakturowych czy „in-house” to istotny ocean fascynacji i dyskusji w świecie najbardziej zagorzałych fanów zegarmistrzostwa. Jednak nie wszyscy wiedzą, o co w tym tak naprawdę chodzi.

W branży zegarków mechanicznych wyrażenie in-house oznacza, że mechanizm danego czasomierza został w całości zaprojektowany, skonstruowany i złożony przez producenta, bez korzystania z usług lub części od zewnętrznych dostawców. Można to przyrównać do stworzenia arcydzieła od podstaw – od pierwszego szkicu po ostatnią śrubkę. Zegarki legitymujące się „in-housowym” sercem są zazwyczaj bardziej pożądane przez kolekcjonerów i miłośników tradycyjnego rzemiosła. Są wyrazem prestiżu i najwyższego kunsztu danej marki. To także gwarancja niepowtarzalności oraz symbol prawdziwej pasji do sztuki odmierzania czasu. Często słowo „in-house” zamieniane jest na „mechanizm manufakturowy”, „autorski” lub „własnej konstrukcji”. Wszystkie oznaczają to samo.

W naszej ofercie znajdują się m.in. takie marki jak Ball, Frederique Constant czy Fortis, które oferują modele z manufakturowymi mechanizmami. Zachęcamy do sprawdzenia oferty.

Czy zegarek automatyczny trzeba serwisować?

Wiele osób zadaje pytanie, czy zegarek automatyczny należy serwisować. Odpowiedź na to pytanie jest prosta i jednoznaczna: TAK! Mechanizm zegarka automatycznego można porównać do silnika w samochodzie mimo, że nie ma w nim skomplikowanych układów elektronicznych. Żeby działał bezproblemowo i zawsze wskazał czas z najwyższą precyzją, należy go regularnie serwisować, ponieważ składa się on z wielu drobnych i newralgicznych elementów mechanicznych, które muszą ze sobą współpracować w absolutnie perfekcyjny sposób.

W zegarku automatycznym, podobnie jak w jednostce napędowej auta, z czasem gromadzą się różne zanieczyszczenia, a smary tracą swoje właściwości. Tak samo jak w samochodzie zużywa się olej, tak i w zegarku automatycznym trzeba wymieniać smary i dokonywać regulacji. Zużyciu mogą ulec także niektóre elementy składowe mechanizmu. Regularne serwisowanie zegarka mechanicznego z automatycznym naciągiem jest więc kluczowe dla jego długowieczności i niezawodności.

Serwis zegarka automatycznego zazwyczaj powinien odbywać się co 4-5 lat, chyba że producent zaleca inaczej. Jak wygląda taki serwis w praktyce? W telegraficznym skrócie zegarek trafiający na stół wykwalifikowanego zegarmistrza zostaje rozebrany na czynniki pierwsze. Następnie wszystkie części po procesie dokładnego czyszczenia są sprawdzane pod kątem jakościowym, składane i smarowane na nowo. Przed finalnym zamknięciem koperty zegarmistrz reguluje mechanizm i wymienia wszystkie uszczelki na nowe. Dalej zegarek poddawany jest testom na dokładność chodu oraz wodoszczelność. Opcjonalnie poleruje się kopertę i bransoletę. W konsekwencji po pełnym serwisie można cieszyć się niezawodnym zegarkiem jak w dniu zakupu.

Po pełnym gruntownym serwisie w Doliński Watch Service, możesz spodziewać sie dodatkowej 2-letniej gwarancji na prawidłową pracę mechanizmu. 

Zaniedbanie serwisowania może odbić się negatywnie na prawidłowej pracy zegarka, a także doprowadzić do jego usterki, co będzie wiązało się z wysokimi kosztami naprawy. Warto pamiętać, że zegarki automatyczne najlepiej serwisować w autoryzowanych lub renomowanych punktach serwisowych, które świadczą usługi na najwyższym możliwym poziomie oraz dysponują nowoczesnym markowym sprzętem. Jesteśmy wiodącym serwisem centralnym w Polsce od kilku pokoleń, a dzięki zaufaniu jakim obdarzyli nas najwięksi producenci zegarków, mamy dostęp do wszystkich oryginalnych części serwisowanych marek.

Czy zegarki automatyczne są dokładne?

Zegarki mechaniczne, w tym automatyczne, należą do dokładnych, ale nie aż tak precyzyjnych urządzeń odmierzający czas jak ich kwarcowe wersje. Dokładność zależy tu bowiem od wielu czynników i może się zmieniać pod wpływem wielu czynników zewnętrznych. Wszystkie zegarki z mechanicznym sercem mają tendencję do tracenia lub zyskiwania kilku/kilkunastu sekund na dobę, co jest zupełnie naturalnym zjawiskiem. Dzieje się tak ponieważ oddziaływuje na nie grawitacja, ale nie tylko. Wpływ na dokładność wskazań ma także nasza codzienna aktywność, stopień naciągnięcia sprężyny napędowej, temperatura czy pole magnetyczne. Jednak w dzisiejszym zegarmistrzostwie nie ma żadnego problemu, aby uzyskać bardzo wysoką precyzję wskazań. Obecnie producenci prześcigają się w rozwiązaniach mających na celu zwiększenia precyzji chodu. Chcąc mieć pewność, że kupuje się dokładny zegarek automatyczny, warto sięgnąć po ten opatrzony certyfikatem chronometru COSC, który poświadcza precyzję mechanizmu na poziomie minimalnym od -4/+6 sekund na dobę.

Jak długo trzeba nosić zegarek automatyczny?

Żeby zegarek automatyczny miał odpowiednio nakręconą sprężynę napędową i działał poprawnie, musi być noszony na nadgarstku przez określoną ilość czasu w ciągu dnia. W zależności od konstrukcji mechanizmu oraz stylu życia czas ten zazwyczaj wynosi około 10 godzin. Osoby bardziej aktywne, często ruszające rękoma, potrzebują mniej czasu, aby zapewnić optymalne nakręcenie sprężyny. Regularne użytkowanie zegarka automatycznego jest najlepszym sposobem, aby zagwarantować jego nieprzerwaną pracę.

Czy można spać z zegarkiem automatycznym?

Z technicznego punktu widzenia nie ma żadnych przeciwwskazań do zasypiania z zegarkiem automatycznym na nadgarstku. Jednakże jak to w życiu bywa, są plusy oraz minusy takiego rozwiązania. My skupimy się jednak na minusach, bo jest ich znacznie więcej. Pomijając już kwestię komfortu, istnieje ryzyko uszkodzenia mechanicznego. Podczas snu przypadkowo można uderzyć zegarkiem o twardą powierzchnię np. ramę łóżka. Należy również nie zapominać o kwestii higieny. Użytkowanie zegarka 24-godziny na dobę może powodować gromadzenie zanieczyszczeń i potu pod kopertą, paskiem czy bransoletą, co źle wpływa na skórę. Reasumując, można spać z zegarkiem, ale należy rozważyć czy jest to dla Ciebie wygodne i praktyczne.

Czego nie wolno robić z zegarkiem automatycznym?

Czasomierze wyposażone w mechanizm z automatycznym naciągiem to bardzo precyzyjne instrumenty odmierzające czas, które wymagają odpowiedniej troski. Największe zagrożenie stanowią silne wstrząsy oraz upadki ze znacznej wysokości. Warto też chronić zegarek przed nadzwyczaj silnymi wibracjami. Kolejnym poważnym zagrożeniem jest wysokie natężenie pola magnetycznego. Wpływa ono bardzo negatywnie na precyzję wskazań mechanizmu, dlatego należy trzymać zegarek automatyczny z dala od urządzeń elektrycznych, takich jak telewizor, głośniki itd. Ekstremalne różnice w temperaturach również nie są sprzyjające. Nleży unikać szybkiego przejścia z bardzo wysokiej temperatury do skrajnie niskiej np. na plaży – przejście do zimnej wody po opalaniu i wystawianiu zegarka na słońce. Ponadto nie zaleca się ręcznego nakręcania na siłę, chociaż większość zegarków automatycznych ma specjalny system chroniący przez „przekręceniem”, to zbyt mocne obracanie koronką może spowodować usterkę mechanizmu. Jeśli chodzi o dokonywanie korekcji wskazań datownika warto zanotować, że nie robi się tego w godzinach pomiędzy 22 a 2 w nocy. To właśnie wtedy następuje samoczynny proces zmiany daty i nasza ingerencja może spowodować uszkodzenie mechanizmu. Na koniec trzeba wspomnieć o kontakcie z wodą. Każdy zegarek automatyczny posiada określoną klasę wodoszczelności bądź jej brak. W tym aspekcie należy się stosować wyłącznie do zaleceń producenta. Po zakupie każdego czasomierza obligatoryjnym jest uważne zaznajomienie się z instrukcją obsługi.

Dziś wielu producentów takich jak Longines, Tissot, Certina czy Ball, stosują własne opatentowane technologie w celu walki z wszystkimi powyższymi zjawiskami. I choć wydaje się, że kwestie wpływu pól magnetycznych czy wstrząsów, nie są już w wielu zegarkach żadną przeszkodą, to jednak zalecamy zdrowo rozsądkową ostrożność.

Czy można nakręcać ręcznie zegarek automatyczny

Większość współczesnych zegarków automatycznych oferuje możliwość ręcznego nakręcania sprężyny, bez ryzyka jej uszkodzenia. Jednak zalecamy robić to sporadycznie, tylko w sytuacji jak zegarek całkowicie się zatrzyma. W końcu nie po to powstał automatyczny naciąg, żeby nakręcać czasomierz za pomocą koronki. Dla osób, które chcą, aby ich zegarki automatyczne zawsze były gotowe do użytkowania, zachęcamy do zapoznania się z naszą ofertą rotomatów. Są to urządzenia, które w specjalistyczny sposób symulują ruch nadgarstka w celu nakręcania mechanizmu zegarka gdy go nie nosimy. Pozwala to nie tylko na zachowanie lepszej kondycji mechanizmu, ale także wydłuża jego żywotność.  

Czy warto kupić zegarek automatyczny?

W erze powszechnej digitalizacji, gdzie praktycznie każde urządzenie elektroniczne pokazuje aktualną godzinę, zegarek automatyczny wydaje się być bardzo świadomym wyborem. Czasomierz wyposażony w tradycyjny mechanizm z automatycznym naciągiem to nie tylko instrument odmierzający upływający czas, ale przede wszystkim dzieło inżynierii i mikromechaniki. Serca zegarków automatycznych składają się nawet z kilkuset części wyprodukowanych z najwyższą precyzją. Nosząc zegarek z modułem automatycznego naciągu na nadgarstku, nosi się także historię zegarmistrzostwa. Oczywiście, zegarki automatyczne wymagają odpowiedniej troski, regularnego użytkowania i serwisowania co kilka lat, ale czyż nie jest to urokliwe? W świecie jednorazowych gadżetów, zegarek automatyczny to synonim długowieczności przekazywanej z pokolenia na pokolenie. W naszym sklepie oferujemy bogatą ofertę zegarków automatycznych damskich oraz męskich z automatycznym naciągiem.

Dlaczego zegarki automatyczne są takie drogie?

Na wstępnie zaznaczamy, że nie wszystkie zegarki automatyczne są bardzo drogie. Na rynku jest wiele znanych marek, które oferują produkty o doskonałej jakości w bardzo przystępnej cenie. Do takich producentów można zaliczyć m.in. Tissot, Certina, Seiko czy Atlantic. Jednak odpowiadając na powyższe pytanie, należy wziąć pod uwagę wiele składowych. Zegarki automatyczne, a w zasadzie ich mechanizmy, produkowane są z najwyższej jakości materiałów i składane wyłącznie przez wykwalifikowanych zegarmistrzów. Ich kompetencje to nie tylko wiedza z dziedziny inżynierii mechanicznej. To także dziedzictwo sztuki zegarmistrzowskiej i historia jakie stoją za każdą marką, projektującą takie mechanizmy.

Ilość użytych części zależy od poziomu skomplikowania ich konstrukcji. Bardziej skompilowane zegarki, rozbudowane o dodatkowe wskazania czy funkcje są znacznie droższe. Do tego wymagają ogromnego nakładu pracy i fachowej wiedzy pozyskiwanej dekadami. Do produkcji zegarków automatycznych wykorzystuje się specjalistyczne maszyny, które potrafią wyprodukować bardzo małe elementy z dokładnością do 1-2 mikronów. W dużej mierze na wysoką cenę składa się także sama rozpoznawalność i prestiż danej marki. Czynników determinujących jaką kwotę zostawiamy w kasie jest znacznie więcej, ale te wymienione są jedne z kluczowych.